N A C Z Y N I A    L I T U R G I C Z N E

Kielich

Kielich należy do przedmiotów koniecznych do sprawowania Mszy św., które powinny być otaczane szczególnym szacunkiem, gdyż w nim po konsekracji znajduje się Krew Pańska. Wymaga się, żeby był on wykonany ze szlachetnego metalu, który nie podlegałby korozji i przynajmniej od wewnątrz powinien być pozłocony. W jego budowie wyróżnia się stopę, czarę i łączący je trzon.

Przed Mszą św. na kielichu umieszcza się puryfikaterz, patenę z hostią, palkę, korporał i zwykle nakrywany jest on welonem w kolorze odpowiadającym kolorowi szat liturgicznych używanych w czasie celebracji Eucharystii.

Patena

Patena jest naczyniem, na którym podczas Mszy św. umieszcza się hostię do konsekracji, a następnie łamie się Chleb Eucharystyczny. Pierwotnie miała ona kształt miski, dziś kształtem przypomina zwykle mały płaski talerzyk. Bywają jednak głębsze pateny, w których można obok hostii dla celebransa i koncelebransów (jeśli są) umieścić komunikanty dla wiernych – jest to piękny symbol przypominający, że cały Lud Boży spożywa z jednego chleba.

Ponadto pateną nazywa się “tackę”, którą ministrant trzyma podczas udzielania Komunii św., która ma uchronić, by Ciało Pańskie nie upadło na ziemię.

Korporał

Korporał jest małym obrusem lnianym, na którym umieszcza się w czasie Liturgii Eucharystycznej dary ofiarne. Na korporale również przechowuje się i wystawia Najświętszy Sakrament.

Palka

Palka służy do przykrywania kielicha podczas sprawowania Eucharystii. Wykonywana jest z podwójnie złożonego materiału, który zwykle jest usztywniony np. tekturką. Palka nie posiada znaczenia symbolicznego, a jedynie praktyczne – zabezpiecza znajdującą się w kielich Krew Pańską przed np. owadami.

Puryfikaterz

Puryfikaterz jest ręczniczkiem służącym do oczyszczania pateny i wycierania kielicha przy udzielaniu Komunii św. pod dwiema postaciami oraz po zakończeniu Komunii św. - podczas puryfikacji.

Welon na kielich

W niektórych parafiach jest także używany welon na kielich. Jest to tkanina (chusta) koloru białego lub koloru ornatu, którą nakryty jest kielich do momentu przygotowania darów ofiarnych. Ponownie kielich nakrywa się tym welonem po Komunii świętej.

Puszka (cyborium)

Puszka (ciborium) jest naczyniem do przechowywania Chleba Eucharystycznego. Pierwotnie była okrągłym lub kwadratowym pudełkiem, a w średniowieczu przybrała kształt przykrywanego kielicha. Natomiast Rytuał Rzymski zalecił, aby na puszkę nakładać sukienkę.

Ampułki

Ampułki są używanymi począwszy od starożytności naczyniami kształtem przypominającym dzbanuszki, w których w czasie ofiarowania przynosi się wino i wodę. Zwykle umieszcza się je na szklanej lub metalowej tace.

Lawaterz (lavabo)

Lawaterz jest naczyniem używanym do obmycia rąk podczas ofiarowania (lavabo). Składa się on z dwóch części: naczynie z wodą (kształt dzbanka) i tacka na którą spływa woda w czasie obmycia rąk. Niestety lawaterz jest dość rzadko używany w liturgii - jego funkcję spełnia ampułka z wodą i zwykła tacka.

Ręczniczek

Ręczniczek jest kawałkiem płótna służącym kapłanowi do wycierania rąk podczas lavabo.

Vasculum

Vasculum to stojace blisko tabernakulum wypełnione wodą naczynie, w którym kapłan dokonuje obmycia (tzw. ablucja) palców po zakończeniu rozdzielania Komunii Świętej.

Monstrancja

Monstrancja jest naczyniem liturgicznym stosunkowo młodym, gdyż pojawiła się w kościele dopiero w XIV wieku wraz z rozwojem kultu Eucharystii. W monstrancji wystawia się Ciało Chrystusa do adoracji. Zwykle jest ona bogato zdobiona.

Melchizedek

Melchizedek jest to specjalny, wyjmowany uchwyt, za pomocą którego Hostię można odpowiednio umocować w monstrancji lub kustodii.

Kustodia

Kustodia jest naczyniem liturgicznym, w którym przechowuje się Hostię celem umieszczenia jej w monstrancji podczas wystawienia Najświętszego Sakramentu. Uchwyt w którym umieszcza się Hostię ma kształt półksiężyca i dlatego nazywa się Luną bądź Melchizedekiem.

Kociołek

Kociołek to naczynie liturgiczne, które z zewnątrz wygląda jak wiaderko z metalowym uchwytem. W czasie liturgii służy do przenoszenia wody święconej podczas obrzędu pokropienia (aspersji) lub poświęcenia czegoś.

Kropidło

Kropidło to przedmiot liturgiczny służący do obrzędu aspersji (pokropienia). Możemy wyróżnić dwa rodzaje kropideł. Pierwszy z nich składa się z uchwytu, na którego końcu jest metalowa kula z małymi otworkami, w środku której znajduje się woda święcona. Natomiast drugi rodzaj posiada na końcu włosie, zamiast kuli, które jest moczone w kociołku w celu pokropienia.

Łódka (nawikula)

Łódka to naczynie liturgiczne, które używa się do przechowywania kadzidła. W czasie liturgii służy do przenoszenia kadzidła i zasypywania go w trybularzu. Kadzidło jest symbolem modlitwy, ofiary i uwielbienia. Okadzania osób lub rzeczy oznacza okazywanie im czci. Nawikulariusz (ministrant niosący łdkę) podaje łódkę po lewej stronie turyferariusza (ministranta niosącego trybularz).

Trybularz

Trybularz to naczynie służące do wykonywania okadzenia w czasie liturgii. Jest wykorzystywany przede wszystkim podczas adoracji Najświętszego Sakramentu i uroczystej Eucharystii. Inną nazwą trybularza jest kadzielnica. W trybularzu znajdują się węgielki, które kapłan posypuje kadzidłem.